การออกแบบบ้าน หรือการรีโนเวทพื้นที่สำหรับผู้สูงอายุในปัจจุบันกำลังมาแรงตามกระแสของสังคมสูงวัยนอกเหนือจากเรื่องของดีไซน์ ต้องใส่ใจเรื่องความปลอดภัยเป็นพิเศษ รวมถึงความสะดวกสบายและใช้งานได้จริง ในส่วนของการวางแปลนบ้านตลอดจนวัสดุที่ใช้งานต้องเอื้อให้ผู้สูงอายุสามารถช่วยเหลือตัวเองได้โดยไม่ต้องพึ่งพาลูกหลานตลอดเวลา
สิ่งที่ต้องคำนึงถึงการปรับบ้านสำหรับผู้สูงอายุ ควรยึดหลัก 5 ข้อ ด้วยกัน ขอแนะนำแนวทางการปรับปรุงบ้าน ดังนี้
สำหรับโซนที่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษสำหรับผู้สูงอายุ คือ “ห้องน้ำ” เนื่องจากว่าเป็นห้องที่ผู้สูงอายุมักต้องการความเป็นส่วนตัวที่สุด แต่สามารถเกิดอุบัติเหตุได้ง่ายที่สุดโดยที่คนในบ้านอาจไม่รู้ ดังนั้นความกว้างของห้องน้ำควรจะมีขนาดอย่างน้อย 1.5-2 เมตร เพื่อให้ผู้สูงอายุที่ใช้รถเข็นวีลแชร์จะสามารถหมุนกลับตัวได้สะดวก ประตูห้องน้ำควรเป็นแบบบานเลื่อน ลูกบิดประตูควรเป็นแบบก้านโยกจะสะดวกกว่าเพราะไม่ต้องใช้แรงข้อมือมาก และไม่ควรมีระบบล็อกประตู รวมถึงการติดตั้งราวจับบริเวณที่อาบน้ำเพื่อใช้พยุงตัวด้วย อีกทั้งยังควรแบ่งพื้นที่โซนเปียกและแห้ง แบ่งโดยใช้ความลาดเอียงของพื้นแทนการทำพื้นต่างระดับ
สำหรับผนังห้องน้ำ ลองเลือกใช้วัสดุที่ทนความชื้นและแข็งแรง อย่าง ระบบผนังห้องน้ำตราช้าง ที่มีแผ่นผนัง สำหรับงานพื้นที่เปียกชื้นหลายรุ่นให้เลือกใช้งานตามความต้องการ ไม่ว่าจะเป็น แผ่นผนังทนชื้น มัลติวอลล์ ตราช้าง, แผ่นยิปซัมทนชื้น ตราช้างพลัส (มอยส์บล็อก) โดยใช้ร่วมกับโครงคร่าวโลหะฝาผนังโปร-วอลล์ ตราช้าง แนะนำให้ทำระบบกันซึมสำหรับผนังยิปซัมโดยทำตามมาตรฐานที่ผู้ผลิตกันซึมแนะนำ ที่สำคัญอย่าลืมติดตั้ง “สัญญาณฉุกเฉิน” เพื่อให้คนที่อยู่ด้านนอก สามารถรับรู้ถึงความผิดปกติและเข้ามาให้ความช่วยเหลือได้ทันท่วงทีหากเกิดเหตุการณ์ใดๆ ขึ้น
เพื่อให้ผู้สูงอายุสะดวกสบายในการเดินเหินไปตามจุดต่างๆ พื้นทางเดินควรเป็นพื้นที่ลาดเอียง แทนการใช้ขั้นบันได ป้องกันการสะดุดล้ม โดยวัสดุที่ใช้ควรมีความแข็งแรงรองรับการเดินของผู้สูงอายุ หลีกเลี่ยงการใช้ไม้กระดานแผ่นเล็กที่จัดวางแบบมีช่องว่าง แต่หากหลีกเลี่ยงไม่ได้สำหรับผู้สูงอายุที่ยังต้องเดินขึ้นลง ควรติดตั้ง “ลิฟต์บันได” เพื่อหลีกเลี่ยงอาการปวดเข่า หรือปรับบันไดให้มีความกว้างที่เหมาะสม โดยลูกตั้งบันไดไม่ควรสูงเกิน 15 เซนติเมตร ลูกนอนกว้างอย่างน้อย 30 เซนติเมตร จมูกบันไดมีสีแตกต่างจากพื้นผิวของบันไดเพื่อให้สังเกตเห็นความแตกต่างของบันไดได้อย่างชัดเจน และควรมีราวบันไดทั้ง 2 ข้าง ในระยะ 80 เซนติเมตรจากพื้น รวมถึงติดตั้งแสงสว่างให้เพียงพอ
ผู้สูงอายุส่วนมากจะมีการรับรู้ต่างๆ ลดลงไม่ว่าจะเป็นการมองเห็น, การรับรส, การได้กลิ่น, การได้ยิน และการสัมผัส ทำให้การจัดการพื้นที่ต้องปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมตามไปด้วย โดยเฉพาะการปรับแสงสว่างภายในห้องให้มองเห็นได้ชัดเจน รวมถึงการปรับเปลี่ยนวัสดุที่ให้โทนสีแตกต่างกันเพื่อแยกผนังและพื้นให้ชัดเจนเพื่อลดอุบัติเหตุ อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นการมองเห็นได้ดี
พื้นที่ส่วนตัวของผู้สูงอายุ ควรแยกจากพื้นที่เด็กเล็กที่ส่งเสียงดัง เพื่อให้มีความสงบเหมาะสำหรับการพักผ่อน โดยสามารถใช้ ระบบผนังโซลิดวอลล์ วี 2 ตราช้าง ในการกั้นพื้นที่ เพราะนอกจากคุณสมบัติของความแข็งแกร่ง ให้ความสวยเรียบเนียนแล้ว คุณสมบัติที่โดดเด่นของระบบผนังโซลิดวอลล์ วี 2 ตราช้าง คือป้องกันเสียงระหว่างห้องได้ดีเยี่ยม ไม่รบกวนการพักผ่อนของผู้สูงอายุ ที่สำคัญติดตั้งได้ง่ายใช้เวลาแค่ 3 วัน
การปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อมให้ผู้สูงอายุรู้สึกผ่อนคลาย สบายใจ นับเป็นแนวคิดที่ดี ลองปรับเปลี่ยนวัสดุภายในบ้าน เช่นฝ้าเพดาน แนะนำ แผ่นฝ้าทีบาร์ พิมพ์ลาย เปเปอร์ทัช ตราช้าง รุ่นไอออน คลีน แนะนำลายยอดนิยมอย่างลายดอกแก้ว ที่นอกจากจะช่วยเพิ่มสีสันภายในห้องได้แล้ว และที่สำคัญช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรียในอากาศ สลายมลพิษ ลดกลิ่นอับจากการสะสมของเชื้อแบคทีเรีย เติมอากาศสะอาดสดชื่น ช่วยเรื่องระบบหายใจของผู้สูงอายุได้ดี
เพียงเราใส่ใจปรับจุดสำคัญในบ้าน ทุกคนในบ้านไม่ว่าจะเจ้าตัวเล็กไปจนถึงผู้สูงอายุต่างก็อยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข